Men gốm sứ là gì, Có những loại men phổ biến nào ở Việt Nam ?

Men gốm sứ là gì?

Men gốm là một lớp cực mỏng được tráng ở lớp ngoài của xương gốm sau khi đã được tạo hình và có chiều dày từ 0,15–0,4 mm. Nó được xem là lớp thuỷ tinh giúp cho bề mặt của các sản phẩm gốm sứ trở nên nhẵn bóng và có giá trị thẩm mỹ hơn.

Men gốm tuy bản chất là thủy tinh nhưng lại có thành phần hỗn hợp tạo nên nó không giống với thuỷ tinh với những chất Li2O, Na2O, K2O, PbO, B2O3, CaO, ZnO, MgO, Al2O3, Fe2O3, SiO2…

Tráng men gốm là bước thứ 3 trong quy trình làm gốm. Sau khi tạo dáng sản phẩm, người ta phơi khô hoặc nung qua rồi tiến hành vẽ trang trí, tráng men rồi cho vào lò nung lần cuối cùng. Sau bước hong khô và nung qua, sản phẩm đã định hình và thành vật rắn chắc, tuy nhiên bề mặt sản phẩm không được nhẵn mịn và sản phẩm vẫn sẽ bị thấm nước. Để cải thiện tình hình đó và cũng là để nâng cao tính thẩm mỹ của đồ gốm, người ta tráng men cho sản phẩm trước khi đưa vào lò nung lần hai. 

Các loại men gốm nổi tiếng tại Việt Nam

Men gốm Vệt Nam gồm có 5 dòng đặc trưng tương ứng với mỗi thời kì phát triển và cũng tạo nên những sản phẩm mang nét đẹp riêng biệt. Nổi tiếng không chỉ nhờ kỹ thuật tạo hình và nung mà còn bởi kỹ thuật tráng mem tinh tế tạo nên vẻ đẹp độc nhất, có một không hai cho những sản phẩm gốm nơi đây. Trong đó Gốm Sứ Bát Tràng được biết đến như cái nôi của nhiều loại men độc đáo, có tính thẩm mỹ cao.

Gốm men ngọc 

Gốm Men Ngọc được hình thành và phát triển trong suốt từ thế kỉ 14 cho đến thế kỉ 19. Cộng hưởng với ưu điểm của 2 loại men ngà và nâu, chúng tạo ra một loại gốm sứ sở hữu một hình thái vô cùng riêng biệt và độc đáo cho gốm Bát Tràng trong suốt 2 thế kỉ 16 và 17.

Men lam

Đây là loại men được sử dụng sớm nhất ở Việt Nam từ thế kỉ 14. Men lam được tạo ra từ sự kết hợp giữa men gốm và Oxit cobalt. Men lam có sắc độ từ xanh chì đến xanh sẫm, xanh đen. Người thợ gốm sử dụng men lam để vẽ những tác phẩm nghệ thuật, những hoa trang trí nổi vô cùng độc đáo và đẹp mắt lên sản phẩm. Những chiếc bát, lọ, chân đèn gốm với những lối vẽ vô cùng tự do và phóng khoáng, chủ yếu là vẽ phong cảnh, hoa dây lá hay vẽ rồng.

Ở thế kỉ 16,  Những sản phẩm Gốm Men Lam thường được trang trí bằng hình rồng nổi, cánh sen, hoa dây. Mãi cho đến thế kỉ 18 là thời kì đỉnh cao của men rạn. Men lam bắt đầu trở thành một trợ lực vô cùng hoàn hảo giúp cho những sản phẩm men rạn càng thêm hoàn mỹ hơn với những nét vẽ phong cảnh sơn thủy, nhà cửa, lâu đài, nhân vật,… màu lam trên chân đèn, lư hương, chóe bày, bình hoa,…

Men nâu

Men nâu là loại men được sử dụng đầu tiên ở Việt Nam. Vào thế kỉ 14, 15, men nâu được dùng để vẽ những sản phẩm chân đèn, thạp, chậu, âu, đĩa…trên nền men trắng. Cho đến thế kỉ 16,17 xuất hiện các loại men ngọc, men ngà thì men nâu mới có cơ hội kết hợp với chúng tạo nên những sản phẩm gốm sứ có màu sắc cực kì độc đáo.

Thế kỉ 19, men nâu dùng làm nền cho các trang trí trên nền men trắng tạo ra những sản phẩm như bình, lọ với những chủ đề Ngư ông đắc lợi, tùng hạc, Tô Vũ chăn dê, Bát tiên quá hải…  Với những sự kết hợp độc đáo của các màu men, Gốm được hình thành nên một loại màu sắc vô cùng đặc biệt được gọi là màu da lươn, sử dụng rộng rãi cho tới tận ngày nay.

Men trắng

Men trắng được hình thành từ thế kỉ 16 và cho đến thế kỉ 19, men trắng được sử dụng vô cùng phổ biến tạo nên những sản phẩm như bình, lọ, lư hương, tượng tròn. 

Men trắng thường khi bị nung ở nhiệt độ cao sẽ chuyển sang màu ngà, nhiều trường hợp thì hình thành nên màu sữa, đục, màu trắng xám. Được đầu tư vô cùng bài bản về kiểu sáng và trang trí, cho đến hiện tại, gốm sứ men trắng được xem là mọt trong những sản phẩm được yêu thích nhất và tạo nên sự phổ biến ngày nay.

Gốm men rạn Bát Tràng

Đây là một loại men gốm vô cùng độc đáo và tạo nên một nét riêng cho Gốm Bát Tràng và nó được xác nhận là loại men độc nhất của các lò gố Bát Tràng ở thế kỉ 16 tới đầu thế kỉ 20. Nó được tạo ra bởi chênh lệch về độ co giữa xương gốm và men. 

Men rạn có mằu sắc ngà xám độc đáo với các vết rạn phân bố không theo bất kì một quy luật nào chia ra nhiều hình tam giác, tứ giác nhỏ và có đường chỉ rạn màu đen. Men rạn thường được dùng để sản xuất nhiều loại đồ gốm vào thế kỉ 18, 19 như chân nến trúc hoá long; ấm có nắp, đài thờ các nắp, cặp tượng nghê.

Cửa hàng bán gốm sứ Bát Tràng tại Ninh Bình

Sakura là cửa hàng hoa lụa cao cấp, gốm sứ và đồ trang trí theo phong cách hiện đại tại Ninh Bình, tọa lạc tại 95 Lê Đại Hành, Thanh Bình, Thành phố Ninh Bình. Với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực hoa tươi, Sakura tiếp tục ra mắt cơ sở mới về lĩnh vực hoa lụa cao cấp, gốm sứ và đồ trang trí. Gốm Việt có trong mình giá trị nghệ thuật lâu đời. Qua thời gian gìn giữ và phát triển, nay đã có một diện mạo mới, được đúc kết, kế thừa tinh hoa từ bao đời nay. Thấu hiểu điều đó, Sakura luôn ưu tiên lựa chọn những sản phẩm tốt nhất, có tính thẩm mỹ cao phù hợp với nhu cầu trang trí hiện tại cũng như góp phần đưa sản phẩm của người Việt sâu và rộng hơn cho chính những người dân Việt. Bên cạnh đó, Sakura cũng phát triển thêm dòng sản phẩm đồ gôm sứ trang trí, bao gồm cả các sản phẩm trang trí cho nhà ở, cửa hàng, hay những dịch vụ trang trí khác như backdrop, show window phục vụ cho những cửa hàng đang kinh doanh, hoa lụa đại sảnh, hoa lụa nội thất… Với sứ mệnh mang đến cho khách hàng những sản phẩm cao cấp, nghệ thuật, bền đẹp với thời gian, độc đáo và thiết kế dành riêng cho mình. Sakura không ngừng học hỏi, sáng tạo để mang đến những sản phẩm giá trị, độc đáo.

Xem thêm các mẫu gốm sứ trang trí mới nhất của chúng tôi tại đây